Hayvanlardan Tanrılara Sapiens tüm dünyada ses getiren bir kitap. ''insan türünün kısa bir tarihi'' üzerine yazıldı ve 30'dan fazla dile çevrilerek günümüzde büyük ilgiyle okunan kitaplardan biri oldu. Türkçeye ilk çevirisi 2015 yılında yapıldı.

Kitabın konusunu ayrıntılı bir şekilde anlatmadan önce bazı uyarılarda bulunmam gerekiyor. İlk olarak kitabı okumaya başladığınız an doğru bildiğiniz bir çok şeyde nasılda yanıldığınızı göreceksiniz. Hiç sormadığınız hatta sormayı akıl dahi etmediğiniz soruların cevabı var bu kitapta. Bir anda din, dil, ırk gibi önem verdiğiniz değerlerin üzerine tekrar düşünmeye başlayabilirsiniz diye düşünüyorum. Tüm bunlar bir an sadece bazılarının yönlendirmesi gibi geliyor ve bu çok kafa karıştırıcı olabilir. Bilimsel gerçekliklerle anlatılıyor olması ağır ve okuması zor bir kitap gibi gelebilir ancak ilk sayfada size verdiği bu imajı kıracaktır.
 Kitabın sizi rahatsız edebileceği gibi bir düşünceye sahipseniz sadece kitabı okumayın derim. Bir şeylerin farkında olmadan yaşamak bazen daha güzel olabiliyor.

Böyle bir konuyu bu derece akıcı bir şekilde anlatabilmek çok zor olmalı. Bu tabi ki yazarın ve Türkçeye çevirisini yapan Ertuğrul Genç'ın başarısı. Kitapta yeterli bulmasam da Türkiye ve Osmanlı ile ilgili de bilgiler bulunuyor. Bu örneklerin bir kısmı orijinal metinde yer almıyor. Yazar Yuval Noah Harari kitabını yayımlayan her ülke için küçük değişiklikler yapmış. Bu aşamada eleştirebileceğim tek nokta İslamiyet ile ilgili diğer dinlere oranla daha az bilginin yer alıyor olması. Ayrıca kurulmuş olan imparatorluklar arasında en büyüklerden biri olan Osmanlı İmparatorluğu hakkında da çok çok az bilginin yer almasıydı. Osmanlı hakkında hiç bir bilgiye yer vermeyen bu kitap böylesine bir İmparatorluğu değersizleştirmeyemi çalışıyor diye düşünmeme neden oldu ve bunun farkında olarak okudum bu kitabı.

Hayvanlardan Tanrılara Sapiens dört ana başlıkta ele alınıyor. Bilişsel Devrim, Tarım Devrimi, İnsanoğlunun Birleşmesi ve Bilimsel Devrim.

Hayvanlardan Tanrılara Sapiens Konusu
Hayvanlardan Tanrılara Sapiens tüm insan türlerinin ortaya çıkışından günümüze kadar gelen gelişimini ayrıntılı bir şekilde ortaya koyuyor. Kitapta yer verilen üç devrimin de (Bilişsel Devrim, Tarım Devrimi, Bilimsel Devrim) insanları, evreni, diğer türler ve hayvanları nasıl etkilediği anlatılıyor.

İlk bölümde evrimin oluşumu, tüm insan türleri ve diğer canlılardan söz ediliyor. Yaklaşık 70 bin yıl öncesinde olduğu tahmin edilen bir süreç Bilişsel Devrim. Diğer insan türleri doğada uzun yıllar boyunca diğer hayvanlarla aynı koşullarda yaşadıktan sonra bizim türümüz yani homo sapiens türü ortaya çıkıyor. En az 6 insan türünün olduğu bu dönemde homo sapiens türünün farkı anlatılıyor. Homo sapiens ''zeki insan'' anlamına geliyor.

Diğer insan türlerinden farklı olarak sanal olgulara inanma, geleceği planlayabilme, ilişkiler kurabilme, bilgi edinebilme, ortak değerler gibi özelliklere sahip olan bu tür diğer türlerden farklı olarak o büyük sıçramayı yapıyor ve gittiği her bölgeye hakim olmayı başarıyor Şempanzelere benzerliğiyle bilinen bu türü onlardan ayıran en büyük özellik de önüne geçilemeyen zekası olsa gerek. Bu özellikler ve daha fazlası birleştiğinde büyük katliamlara neden oluyor, diğer türleri yok ettiği gibi bir çok hayvanı da nesillerdir yok etmeyi başarıyor.

Yaklaşık 12 bin yıl önce buğdayla başlayan tarım, tarım toplumunun ortaya çıkışına ve yerleşik hayata geçişe neden oldu. Tarım devrimine geçişin daha kolay bir yaşam sağlaması düşünülse de öyle olmadı. Yazara göre Tarım Devrimi nüfus patlamasına neden oldu, yerleşik düzene geçilmesiyle seçkinler ortaya çıktı. Salgın hastalıklar ve çocuk ölümleri arttı. Bir çiftçi, bir avcı toplayıcıdan çok daha fazla çalıştı ancak daha kötü besinlere sahip oldu. Yazara göre Tarım Devrimi tarihin en büyük aldatmacalarından biri.

Bilimsel Devrim ise yaklaşık beş yüz yıl önceye dayanıyor. Yazara göre bu beş yüz yılda insanlık beklenmedik bir şekilde yükselişe geçti. Teknoloji, bilim, üretim, enerji, bilgi ve daha fazlası insanlığın güçlenmesinde yeterli oldu. Doğa ve insanlık bu hızlı yükselişe hazır değildi belki ve bugün gücümüz bu nedenle bu derece yıkıcı olabiliyor. Bu bölümde Bilimsel Devrime iyi ve kötü yanlarıyla geniş bir pencereden bakma fırsatı buluyorsunuz.

Kitabın son bölümünde homo sapienslerin gelecekte nasıl bir yol izleyebilecekleri konusunda tahminler bulunuyor. Bu tahminler fazlasıyla bilim kurgu kitaplarını andırıyor ve biraz korkutucu gelebiliyor. Özellikle son kısımda yer alan gelişmişlik ve mutluluk konusundaki etkileyiciydi.
Bu bölümde aynı zaman da Homo Sapaiens'ten daha üst bir türe evcilleşme sürecinden bahsediliyor ve bu durumun bir kaosa neden olacağından.

''1958'de Mississippi Üniversitesi'ne başvuran Clennon King adındaki siyasi bir öğrenci zorla akıl hastanesine kapatılmıştı. Duruşmayı yürüten yargıç, bir siyahinin Mississippi Üniversitesi'ne kabul edileceğini düşünmesinin çılgınlık olduğunu hükmetti.''

Kitabın içeriği tabi ki bu söylediklerimle sınırlı değil. Dinler, para, hiyerarşi, kadının önemi, imparatorluklar, fetihler, toplumlar ve daha fazlası 411 sayfalık bu kitabın içinde. Yukarıda yazdıklarımın hepsi kitabın sadece küçük bir kısmı diyebilirim. Kısacası nereden geldik ve nereye gidiyoruz diye soruyorsanız. Bu kitap yerinde ve bilimsel cevaplarla sorularınızı cevaplıyor.

O zaman yazarın da son sözüyle bitirelim.

''Ne istediğini bilmeyen, tatminsiz ve sorumsuz tanrılardan daha tehlikeli bir şey olabilir mi?''

Kitap Eylemi beni mimlemiş ama ben günler sonra fark ediyorum. Dikkat Çekiyorum sayesinde fark ettim üstelik. Onun mimini okurken bir de baktım ki bende mimlenmişim ama haberim yok. Geç kaldığım için üzgünüm Kitap Eylemi 😅😅

1-Almaktan vazgeçemediğim bir şey var mı?
Gittiğim her şehirden piyango bileti alma alışkanlığım var. 😈 Ancak bu aralar fazla şehirler arası yolculuğu yapma fırsatı bulamıyorum. İkincisi tabi ki kitaplar. Bu aralar azaltmayı başardım. Artık daha çok kütüphaneden  kitap alıyorum. Ayda en az iki kitap alıyorum yine de. Bir de bardak altlığı ve ayraç var.

Bunlarda 0 çekenler :)

2-Büyük, kocaman bir acı hissettin mi?
Hepimizin hayatında az çok vardır böyle günler diye düşünüyorum. Benim de var tabi ki. Özellikle bir tanesi var ki hayatımın sonuna kadar unutamayacağıma eminim. Hayatımın en zor günü kesinlikle o gündü.

3-Altın günlerine dair korkunç bir anın var mı?
Var. İlk olarak altın günleri veya o tarz toplantılar hiç bana göre değil. Temizliği, yemesi, içmesi, dedikodusu, kıskançlığı daha neler neler. Annecim ise tam benim tersim bayılır böyle günlere. Evde yaklaşık otuz kişinin olduğu bir gün. Bulaşık makinesinin bozulmasıyla 1000 parça civarı bulaşığı ellerimle yıkamak zorunda kaldığım günü unutamam. Saydın mı derseniz evet tek tek saydım. Misafirler gittikten sonra annemin yüzüne vurmak için 😆

4-Özel bir yeteneğin olsa ne olsun isterdin?
Uçmak isterdim. Son yıllarda yükseklik korkum oluşmaya başladı. Ergenlik yıllarımda böyle korkularım hiç yoktu. Sonradan oluştu yani. Düşmeyeceğimi bilerek uçmak güzel olurdu. 😏

5-''Etraf ne der'' diye düşünmeden hareket edebilir misin?
Düşünerek hareket ettiğim günler mutlaka olmuştur. Özellikle toplum kurallarına dikkat etmeye çalışırım. Sesli konuşmamam gereken bir yerdeysem asla sesimi yükseltemem. Otobüste telefonla konuşmaktan nefret ederim. Bağırarak toplu ulaşım araçlarında konuşan insanlardan da hoşlanmam. Bunun gibi örnekler verebilirim. Bunlar önemli yani. Dikkat çekmeyi sevmiyorum. Ancak özel hayatıma karışan veya yorum yapmaya çalışan insanlardan uzaklaşırım. Özel hayatımla ilgili hiç bir konu da ''Etraf ne der'' diye düşünmem. Bende karışmam zaten. 😖

6-Hangi mevsimi seversin?
Sonbaharın yapraklarını ve sarısını seviyorum. İlkbaharın ise yeşilini🌄🌅⛅

7-Blog yazmak sana ne kattı?
Yalnızlığımı unutturdu ve güvenimi tekrar kazanmama neden oldu. Özgürce yazmak güzel. Kendimle ilgili çok fazla şey yazmasam da. Şu anda blogumu elimden alırsanız. Boşlukta hissederim. Çok alıştım.💓💕

8-En sevdiğin dizi, film, animasyon ve kitap hangileri?
En sevdiğim dizi: Bu aralar Vatanım Sensin dizisine takmış durumdayım. Ama olmasa da olur. Dizi ve filmlerle pek aram yok 😊
En sevdiğim film: Şimdi ilk aklıma gelen film Stephen Hawking'in hayatının anlatıldığı film oldu.
En sevdiğim animasyon: Yok
En sevdiğim kitap: Çok. Ama buraya yazmak istediğim Küçük Prens. Çocukluğumdan bu yana kaç kere okudum bilmiyorum. Küçük Prens kadar okuduğum ikinci bir kitap yoktur 😅 Dövmesini yaptırmayı düşünüyorum siz ne dersiniz?

Neden olmasın👍👍

Bende son 3 yorumu bloguma bırakan arkadaşlarımı mimliyim o zaman :)
Gül Akça
Belle'nin Kütüphanesi
MehtapveKitap

Fotoğraf Türkçe Öğretmeni tarafından gönderilmiştir.

Fethiye Şehit Feramil Ferhat Kaya Ortaokulu Kütüphanesinin kitaplara ihtiyacı var. Katkıda bulunmak isteyen arkadaşlarım olabilir diye düşünüyorum. Anladığım kadarıyla okul kütüphanesi yeterince dolu değil ve ihtiyaçları tam anlamıyla karşılayamıyor. Azda olsa katkıda bulunmak için okulun Türkçe öğretmeni @ozlem_bolel  irtibata geçebilirsiniz.

Bugünlerde okumaya en çok ihtiyaç duyabileceğimiz kitaplardan biri Lükse Övgü. Yazar Thierry Paquot Lüks kavramını kendisine özgü, eğlenceli bir şekilde kaleme alıyor. Lüks denilince akla gelebilecek her şey kitabın içinde. Pahalı eşyalar, lüks lokantalar, eşi benzeri olmayan çantalar, parfümler, evler, arabalar yazarın kitapta yer verdiklerinden sadece bir kısmı. Kitapta üstelik dünyaca ünlü bilinen markalara da yer veriliyor. Rolex saat, LouisVuitton çanta, Dior Parfümler, Pierre Cardin gömlekler, Karayipler de bir gemi yolculuğu, New York ta bir çatı katı gibi.
 Bu kadarla da kalmıyor. Lüksün nasıl ortaya çıktığı, bu konuda daha önce yazılan görüşlere de yer veriliyor.

Can yayınları tarafından basılan Lükse Övgü, aslında hepimizin günlük yaşamında sorgulamadan kabullendiğimiz ayrıntıları sorgulamamıza neden oluyor. Hepimizin içinde bir yerlerde bir şeylere sahip olma arzusu var. Ve bu arzu bitmek tükenmek bilmiyor. İstediğimiz şeyi elde etsek dahi, daha fazlasını istemekten kendimizi alamıyoruz. Özgürlüğü dahi parayla ölçtüğümüz bir dünyada yaşıyoruz. Bu nedenle bu günlerde en çok ihtiyaç duyabileceğimiz kitaplardan biri diyorum. Çevirisi Orçun Türkay tarafından yapılan, 144 sayfalık bu kitabı umarım sizde severek okursunuz. Fazlasıyla düşündüren kitaplardan 😌

Kör Baykuş, Sadık Hidayet'in 1936 yılında çıkartılan ve başyapıtı olarak kabul edilen kısa romanı. Çevirisi ilk olarak 1977'de Behçet Necatigil tarafından yapıldı. Modern İran edebiyatının en önemli eserlerinden biri kabul edilen Kör Baykuş, ayrıca bir çok ülkede ses getirdi. Yazarın 1936'da yayınlandığı romanı günümüzde İran da yasaklı kitaplar arasında yer almaya devam ediyor.

Roman ilk olarak Behçet Necatigil tarafından yazılan, Türkçede İran Edebiyatı ve Doğumunun 75.Yılında Sadık Hidayet başlıklı ön söz ile başlıyor. Sonunda ise yakın arkadaşı Bozorg Alevi tarafından yazılmış olan Sadık Hidayet'in Biyografyası yer alıyor. Bu bölümlerde yazarın hayatı ve eserleri hakkında ayrıntılı bilgi edinebiliyorsunuz.

SADIK HİDAYET KİM?
Sadık Hidayet, 1903'te Tahranda doğdu. Tanınan bir aileden geliyordu. Eğitimini tamamlamak için Belçika'ya sonra Fransa'ya geçti. İlk eserlerini de bu dönemde yazdı. Tahrana döndükten sonra Ailesinin kimliğini kullanarak devletin önemli isimlerinden biri olabilecekken, bir katip olarak çalışmayı tercih etti.
1951'de Başbakan olan eniştesi katledildi. Sadık Hidayet bu olay üzerine daha önce gerçekleştirdiği intihar girişimlerine bir yenisini ekledi. Paris'te hava gazlı bir apartmanda, gaz musluğunu açarak intihar etti.

KÖR BAYKUŞ KONUSU
Roman birbiri ile bağlantılı iki hikayeden oluşuyor. Birinci hikayede tek başına yaşayan, sürekli Afyon ve Şarap tüketen bir ressam konu ediliyor. Bir gün yaptığı resimlerinde yer verdiği kadın karşısına çıkıyor ve ikinci hikayeyi yazmaya karar veriyor.

İkinci bölümde ise karısı tarafından aldatılan hasta bir adamın hayat hikayesi anlatılıyor. Karısına olan aşkı, sevgisi ve hayalleri konu ediliyor. Diğer bir yandan ise karısının başka adamlarla kendisini aldatıyor olmasını kabullenemiyor ve içinde büyüyen kin ve nefret duygularına yer veriliyor. Bu duygular içinde her geçen günün daha da kötüye gittiği, sonunda ölümü bekleyen bir karakterin hikayesine dönüşüyor.

BENİM YORUMUM
Öncelikle Kör Baykuş, sanırım benim İran edebiyatından okuduğum ilk kitaplardan biri. Yazarın Modern İran edebiyatının kurucularından kabul ediliyor olması ve çevirisinin Behçer Necatigil tarafından yapılması okumamın en önemli sebeplerindendi. Çeviri beklediğim gibi kusursuz bir şekilde yapılmıştı. Akıcı ve anlaşılır. Ayrıca bu aralar sürekli karşıma çıkıyor ve kapak tasarımı da dikkatimi çekiyordu.

Akıcı ve anlaşılır bir anlatıma sahip olmasına rağmen rüyalar, kabuslar arasında giden bir hikaye söz konusu. Bu nedenle olsa gerek zor kitaplardan. Tekrar tekrar okusanız dahi eksik kalacak bir çok ayrıntı var gibi. Hikayede yer alan diğer karakterler aslında kendisinin bir yansıması hissini veriyor. Romanda birbiri ile bağlantılı olan iki hikayeden oluşmuş olsa da. Yer alan karakterler birbirine benzerlik gösteriyor.

Kör Baykuş, 95 sayfadan oluşan kısa bir roman. Üstelik Behçet Necatigil ve Bozorg Alevi bölümleri de çıkartıldığı taktirde çok daha kısa bir hikaye söz konusu. Acılar, bunalımlar, nefret, aşk, tutku, ölüm birleşince okuru çaresizliğin içine sürüklüyor ancak yine de ölmeden önce okunması kitaplardan biri kesinlikle. Sadık Hidayet'in hayat hikayesini de okuyunca neden böyle bir karamsarlık içinde olduğunu da anlamak çok zor değil.

Başar Başarır'ın öykü kitaplarından sonra çıkardığı ilk romanı olan Sibop, Can yayınları tarafından çıkarılan 327 sayfalık bir roman. Romanın 1. basımı çok kısa süre önce yani Ocak 2017 tarihinde çıktı.

Başar Başarır yayımlanmış öykü kitaplarıyla ve aldığı ödüllerle zaten bildiğiniz, tanıdığınız isimlerden. Kent Kitabı (1992), Eski şehrin Ayazı (1996), Nedir Hayat (2000), Getirin O Günleri Yakalım Bu Öyküleri (2003), Çıktığınız Hevesle İniniz (2004), Düzenboz (2012), Teklifinizle İlgilenmiyorum (2013) yıllar içerisinde yayınlanan öykü kitapları.

SİBOP KONUSU
Sibop, doğma büyüme Cihangirli Orhan'ın yani Sibop Orhan'ın ağzından anlatılan bir hikaye. Orhan hukuk fakültesini bitirmesine rağmen, mesleği ile ilgili herhangi bir şey yapmayı tercih etmediği gibi başka bir amacı da olmayan bir karakter. Hayatta olan ablası Nebahat ile yaşıyor. Birde hayattaki tek akrabaları olan halaları var. 
Hayatına bir kadının girmesiyle yaşamında bir çok şey değişiyor. Aslı ile feyste tanışıyorlar. İlişkileri öylesine hızlı ilerliyor ki kısa bir süre sonra Aslı'yla evleniyor. Orhan evliliğinden sonra kendisini bambaşka bir hayatın içinde buluyor. Aslı ise yurt dışından yeni gelmiş, Türkçeyi bozuk konuşan, güzel bir kadın.
Aslı'nın babasından kalan miras, yeni evli çifttin başına bela oluyor. Bir anda ülkenin en güçlü inşaat şirketi, mafya, diğer ortaklar hatta kiralık katiller babasından kalan tiyatro binası için kapılarına dayanıyor. Orhan ve Aslının başına gelenler hukuksuzluğun günümüzde nasıl da normalleştiğini gözler önüne seriyor.
Sibop, geçmişi ve bugünü paralel şekilde anlatan bir roman. Bu nedenle hikayede geçmişten ve bugünden bir çok karakter var. Geçmişten Şule, kardeşi Tarik, Aslının babası Kerim, Oruç gibi karakterlerin hayat hikayesini okuyoruz. Onların hayatları bir tiyatro binasında geçiyor. Egolar, yalanlar, hırslar göz önüne seriliyor. Güç, Para, Şöhret uğruna yok olan dostluklar, arkadaşlıklar..
BENİM YORUMUM
Sibop, okuyucuyu gülümseten romanlardan. Orhan'ın iç dünyasından etkilenmemek mümkün değil. Özellikle bu bölümlerde tamamen konuşma dili kullanılıyor. Birazcık küfür ve argo kelimelere de yer veriliyor. Bu anlamda okuru doğal bir anlatım bekliyor. Yazar, Orhan'ın iç dünyasını anlatırken diğer bölümlerden farklı bir anlatım sunuyor. Orhan karakterinin dünyaya, aileye, kadın-erkek ilişkilerine bir erkek olarak bakış açısı ve gözlemleri hikayeyi çok daha fazla anlamlı hale getiriyor.

Hiç kuşkusuz benim en sevdiğim karakter Sibop Orhan'dı. Ancak Aslı da bozuk Türkçesi ile beni gülümseten karakterlerin başında geldi. Roman başladı ve bitti ama Aslı doğru tek bir cümle kuramadı. En ciddi olması gereken yerlerde bile yaptığı hatalar benim de anlam zehirlenmesi yaşamama neden oldu. Bir süre sonra bende alıştım, anlamaya başladım Aslı'yı.

Roman da geçmişten ve bugünden bir çok karaktere yer veriliyor olsa da anlam karmaşasına neden olmuyor. İlk sayfalarda benim gibi anlamakta zorluk çekebilirsiniz ama bu durum çok uzun sürmeyecektir. Bunun nedeni de zaman geçişlerinin yerinde yapılması olsa gerek.

''Zaten'' kelimesinin asıl anlamını öğrendim Başar Başarır sayesinde. Üstelik çok da mantıklı geldi. Bir çok okur da takılı kalmış bu kelimeye zaten.

''Bizim en kıymetli aile mirasımız. Soyadına kayıtlı bir mücevher. Anam ''sen zaten'' diye başlamaya görsün, dünyayı babamın başına yıkana kadar susmazdı. Adamcağız gözümüzün önünde büzüşür, küçülür, yok olurdu. Bi ''zaten'' de neler gizlidir bilir misiniz? Bütün sorulmamış hesaplar. Ses çıkarılmamış hatalar. Hoş görülmüş, görmezden gelinmiş, katlanılmış her türlü yanlış. Sonradan ortaya çıkan mahsurlar... Kapı aralığında komşu teyzelerden öğrenilen ve kişiyi kıskançlığa boğan bi dedikodu. Zaten demek doldum ben demek, alakasız mevzuları bi araya getirip başından aşağı şimdi boşaltıyorum demek. Görülecek hesabımız var, hiçbirini unutmadım, bana yutturamazsın... Sen zaten...''

Birde romanı okumaya başladığım ilk sayfada karşıma çıktı.

Şimdi sürekli ''Şimdi düşünüyorum da, mı acaba?'' diyerek dolaşıyorum ortalıkta. 

Son olarak Sibop, okuduğunuz için pişmanlık duymayacağınız, eğlenerek, gülerek okuyacağınız romanlardan. Ancak detaylarda saklı olan anlamı da bulup çıkarmak lazım. Evrensel bir sorun söz konusu. Yıkılmaya çalışılan bir tiyatro salonu mu? Daha fazla güç, daha fazla para üzerine bir de ölüm korkusu eklenince...